Nitel Yöntemler ve Düşünümsellik

Nitel Yöntemler, farklı ontolojik ve epistemolojik yaklaşımlardan beslenmekte. Epistemolojik yaklaşımların bir ucunda post-pozitivizm diğer ucunda ise rölativizm yer almakta. Realizm ortalarda bir yerlerde kendisine yer edinmeye çalışmakta. Örneğin, Miles ve Huberman 1994 yılında çıkan "Qualitative Data Analysis" adlı eserlerinin giriş kısmında kendilerini realist olarak tanımlarlar. Tam da bu sebepten eserleri, nitel veri analizinin tüm örneklerini kapsamalı anlaşıyla oldukça hacimlidir. Nitel araştırma yürüten bir sosyal bilimci, 'kaliteli bir iş çıkarmak' istiyorsa öncelikle yöntemsel duruşunu netleştirmelidir. Bu noktada alternatifleri bilmek önem taşımakta. Alternatifleri bilip bir araştırmacı olarak kendi tercihini yapabilmesi, yöntemsel düşünümselliği (reflexivity) beraberinde getirecektir. Tüm araştırma süreci boyunca yöntemsel düşünümselliği ve özdüşünümselliği (self-reflexivity) başarabilmiş bir araştırmacı, güven duyulabilirliği (trsutworthiness) yüksek bilimsel bulgular ortaya koyabilecektir.

Nitel Veri Analizi (NİVA) Yazılımları

Bilgisayar Destekli Nitel Veri Analizi, Nitel Veri Yazılımları ile 30 yılı aşkın bir süredir mümkün. Nitel sosyal araştırmalar için geliştirilmiştir bu yazılımlar. Tamamen nitel yöntemler için geliştirilmiştir de diyebiliriz. Bu sebepten, "nitel verileri programda analiz etmek işi bir biçimde nicelleştirmek olsa gerek" biçimindeki önyargıların yersiz olduğunu söyleyebilirim. Tümüyle yorumcu bir yaklaşıma sahip olsanız dahi bu programların sizin analizinize çok önemli katkılar sağladığını göreceksiniz. Diğer taraftan günümüzde sosyal bilmlerde yöntem farklı bir noktaya gelmiş durumda. Dijital çağda yaşamamız ve dijital teknolojilerin etkisiyle, geniş örneklemli surveylerde dahi açık-uçlu sorular kullanılmakta, "açık-uçlu survey"ler giderek yaygınlaşmaktadır. Çünkü hacimli nitel verilerin analizi bu yazılımlarla rahatlıkla yapılabilmekte. Dolayısıyla, "mixed methods" (karma metotlar) artık klasik surveylerin yerini almaktadır. Bugün Nitel Veri Analizi (NİVA) yazılımlarının sayısı oldukça fazladır. ATLAS.ti, MAXDQA, NVivo gibi yazılımlar NİVA pazarında önemli bir yere sahiptir. Amerika'da QUALRUS, Kanada'da QDAMiner gibi yazılımlar öne çıkanlar arasındadır. Ücretsiz olarak kullanılabilecek bir dizi başka NİVA programları da vardır. Zaman zaman yazacağım burada.